Con 17 anos publicas o teu primeiro poemario, un logro bastante excepcional, como chegou esta oportunidade?
É certo que publicar esa ópera prima sempre é o máis complicado, como tampouco é habitual facelo tan cedo. Eu comecei a escribir poesía moi nena, e na adolescencia empecei a presentarme a premios literarios. A oportunidade de publicar o meu primeiro libro veu tamén por aí: un galardón que implicaba a edición da obra gañadora. Segue a ser unha das vías máis habituais para deixar de ser autor/a inédito/a, e foi pola que eu optei.
Fálase dunha crise da literatura, como ves o sector agora mesmo en España e en Galicia?
A verdade é que non sei onde se fala dunha crise da literatura, para serche sincera. Non creo que a haxa. A literatura, máxime a poesía, sempre foi minoritaria e seguirá séndoo. Non se pode esperar que a xente lea versos como asiste aos partidos de futbol, segue as orquestras ou os reality shows. Hai produtos artísticos que, para ben ou para mal, non están feitos para a masa, pero non hai nada de malo niso, pois masificalos implicaría rebaixar a súa calidade ou intencións. A poesía pódese divulgar, espallar, dar a coñecer para que se difuminen os prexuízos sobre ela –aínda moi falsos e moi acusados- pero non se pode obrigar. Quen quera darlle unha oportunidade, descrubrirá todo un universo co que tal vez teña máis que ver do que pensa. Actualmente, de feito, a poesía contemporánea goza dunha saúde excelente, cunha enorme diversidade e calidade literaria, con experiencias interdisciplinares que misturan poesía e outras linguaxes creativas, con creadores e creadoras moi frescas, activas e dinamizadoras, e cun amplo abano de propostas. Outra cousa é que a maioría da xente permaneza ignorante a todo isto por prexuízo, preguiza ou descoñecemento. Eu animaríaos a asomarse a un xénero fascinante, e non tan complexo como se poda pensar!
Cales son os teus referentes da literatura galega ao longo da historia?
Rosalía é unha figura tan poliédrica e xigantesca que sempre se pode –e debe- volver a ela e segue a producir novas mensaxes. Cunqueiro foi outro dos grandes nomes. Canto á produción contemporánea, gústanme moitas cousas, dende Ferrín a Estevo Creus pasando por Xabier Cordal. E sobre todo nomes femeninos, dende Chus Pato a Lucía Aldao pasando por Pilar Pallarés, María Lado, Dores Tembrás, Olga Novo ou Lupe Gómez. Fantásticas! Con todo, sempre digo que as miñas influencias literarias non son só literarias: infúenme as letras das cancións que escoito, o cine que vexo, a fotografía, a plástica… mesmo a boa publicidade, que me encanta!
Escritora, filóloga, crítica literaria, presentadora de televisión… non hai dúbida de que es unha muller moi polifacética pero, como se compatibilizan todos estes intereses?
No fondo non son tantas facetas nin tan diversas, realmente todas parten dunha mesma raiz común: a comunicación, a expresión de ideas, emocións, formas lingüísticas. Obviamente iso ha de adaptarse a distintos rexistros e canles segundo sexa o medio, pero hai tempo e impulso para todo. Non todos os momentos son momentos para a poesía no seu sentido estrito, así que se poden comunicar cousas tamén dende outros espazos. Eu dedícolle a todo isto practicamente todo o meu tempo. Non teño fillos, nin tampouco outro tipo de obrigas laborais, asi que ocupan o centro e a practica totalidade do meu tempo. Agora ben, como fago o que máis amo no mundo, desfruto unha barbaridade. O meu traballo non ocupa 8 horas de 5 días da miña semana, nin moitísimo menos; nisto non hai horarios nin tampouco fins de semana. Pero compénsame a todas luces. Considérome unha privilexiada por poder vivir disto que é o que máis me apaixona dende que era moi nena.
Sabemos que, ademais, tes formación no mundo da imaxe, como xorde esta inquedanza?
Era un campo que chamaba a miña atención, como dicía, pola posibilidade de complementar a comunicación de ideas, sentimentos ou sensacións dende outro tipo de rexistros e ámbitos. Realmente tamén me interesan moito as linguaxes visuais, que mesmo inspiran, enriquecen ou influencian a miña propia escrita. Así que me decidín a ingresar na Escola de Imaxe e Son e coñecer o medio dende dentro. Iso me levou a acabar preparando o meu primeiro proxecto para a televisión, “Mercuria”, un programa dedicado ás artes en Galicia, que eu mesma dirixía, guionizaba e presentaba, e polo que acabei tendo a sorte de recibir o Mestre Mateo da Academia Galega do Audiovisual a Mellor Comunicador/a de TV en 2005. Segue a ser un medio que me gusta e interesa, aínda que cando –ante algunhas dificultades de compatibilización- tiven que escoller entre el ou seguir apostando por isto polo que levo loitando 18 aniños… non puiden evitar telo claro: a poesía é o primeiro para min.
Es unha gran viaxeira, como sobrelevas os iempos mortos nod aeroportos?
…Pois aproveitando para contestar entrevistas coma esta! Hahaha! (Esta mañá amencín ás 4:30h en Málaga tras participar no seu festival de poesía, agora fago escala escribíndovos dende o aeroporto de Viena, e nunha horiña continúo para Prishtina, onde participo noutro festival de literatura. Logo diso regresarei a Coruña por unhas horas e volverei saír, para Berlín). Nunca teño problema para entreterme nos aeroportos: leo, poño ao día o correo electrónico… ou mesmo aproveito para coñecer de preto as novas coleccións dalgunhas tendas de roupa que, estando na casa, non teño tempo de visitar!
Que é o que nunca pode faltar na túa maleta?
Bálsamo de labios, un libro de poesía, maquillaxe, unha pequena plancha de cabelo, o mini-portátil, unha libretiña de notas… e algunhas cantas cousas máis! Pero xa teño moita práctica, e amáñome moi ben para ir pouco cargada! Por exemplo, agora para este periplo de 8 días en varios sitios, abóndame cunha equipaxe de man!
Non temos dúbidas de que te interesa a moda e a imaxe, como percebes estes campos en el momento actual?
Son campos que me interesan, pero non sei se teño boas e fornecidas ferramentas para facer unha análise en profundidade. Interésame máis a moda como creación de beleza e indentidade persoal que na súa faceta excesivamente vinculada ao capital e á uniformización. Para percibir a moda, como para todo, tamén é imprescindible ir ben pertrechada de conciencia e sentido críticos, algo que se adquire con canta máis cultura e experiencias, claro. Preocúpame que a moda tenda cada vez máis ao negocio, ao mercantilismo, como tamén me preocupa o risco de manipulación de personalidades vulnerables como podan ser os mozos e mozas máis novas. Con todo, no que atinxe á pura estética, a moda segue a producir soños, propostas e horizontes enormemente fascinantes.
Cando vas de compras, a que non podes resistirte?
Podo resistirme a case todo, pénsoo dabondo antes de comprar, son pouco consumista. Pero supoño que unha prenda ideal para min, e á que me custaría máis resistirme, sería aquela que reunise varias condicións: que fose cómoda, favorecedora e orixinal. Por exemplo: un vestido de inverno, abrigadiño, doado de levar e de transportar nunha maleta, que me sentase ben e cun toque ‘diferente’… sería algo que probablemente non deixaría na tenda.
Como definirías o teu estilo? Cales son as prendas e as cores que non poden faltar no teu armario?
Cústame definir a min mesma o meu estilo, supoño que ten por veces un aquel ‘chic’, ou algo así… pero non se pecha a certo eclecticismo. Gústanme as saias con algo de volume, os botíns, os xerseis de colo alto, os vestidos. Gústame o negro e o branco, as cores roxizas e cálidas, o gris… Encántanme os complementos, capaces de transformar un mesmo look. Son moi útiles para variar os estilismos cando viaxas!
Non queremos despedirnos sen saber en qué estás a traballar agora mesmo e cales son os teus proxectos máis inmediatos.
Pois os meus proxectos máis inmediatos son publicar un novo libro de poesía e rematar outro novo no que xa estou traballando. Á vez, preparo tamén un volume colectivo de traducións de poetas internacionais contemporáneos para o galego, outro dun poeta croata fantástico para o castelán, e un novo poemario para nenos e nenas. Tamén organizarei a segunda edición do Obradoiro Internacional de Tradución Poética que fago no outono, e continuarei co noso ciclo mensual de recitais, POETAS DI(N)VERSOS. Iso e seguir viaxando a novas citas literarias, como a que me levará en xuño a Finlandia, coincidindo co sol de medianoite. Apetéceme moito!
Algunhas preguntas breves:
> Un libro: “La extracción de la piedra de la locura” de Alejandra Pizarnik
> Unha película: “Revolutionary Road”
> Un personaxe histórico: as pensadoras feministas do século XX.
> Unha cor: burdeos.
> Unha prenda fetiche: un vestido, un bustier, unhas botas.
> Un complemento: pendentes, un colar traído dunha viaxe remota, un tocado para unha ocasión especial.
> Un deseñador: o galego Gonzalo Vázquez! Un camiño futuro ao que non seguir a pista e dende logo unha figura que apoiar. Son fan total.
Entrevista de la revista número 8.